termen en definities

UITLEG VAN DE CHINESE TERMEN

Het is belangrijk om te weten dat kruidenformules bedoeld zijn om condities te behandelen, niet "ziekten" zoals begrepen in de westerse geneeskunde. Volgens de Chinese fytotherapie zijn condities, de dieper onderliggende oorzaken die het lichaam uit zijn balans kunnen halen en de oorzaak kunnen zijn van allerlei aandoeningen.

 De opstijgende energie

 Het is een type van beweging van de energie, waarbij de energie stijgt. Bij sommige orgaansystemen (bijv. “Nier”, “Milt-Pancreas”), moet de energie normaal gezien stijgen en bij andere orgaansystemen (bijv. “Long”, “Maag”,), moet de energie normaal gezien dalen. Door diverse pathologische oorzaken kan de energie stijgen i.p.v. dalen of de energie kan meer stijgen dan normaal nodig is. Dit is dan een “woekerende” energie. Diverse symptomen worden veroorzaakt door de stijgende energie van de “Longen” of van de “Maag” of door de energie van de “Lever” die teveel stijgt.

Wanneer de energie van de “Maag” woekert en stijgt, krijgt men symptomen als oprispingen en braakneigingen. Wanneer de energie van de “Longen” woekert en stijgt, krijgt men symptomen als hoest en astma. Wanneer de energie van de “Lever” teveel stijgt, krijgt men symptomen als hoofdpijn en draaiingen.

 

“Bloed”= xue

 Volgens de Traditionele Chinese geneeskunde betekent het “Bloed” niet uitsluitend bloed zoals in de westerse geneeskunde, doch ook “Ying” en “Ying-Ye”, specifieke lichaamsvloeistoffen die volgens de T.C.G. tezamen met het bloed circuleren. Het “Bloed” maakt deel uit van de “Yin” en voedt de “Qi”, de organen en het hele lichaam. Met de “Qi” ondersteunt het “Bloed” alle functies van het lichaam.

 

Leegte van Bloed

 Dit is een leegtetoestand gecombineerd met een ontoereikende voeding van een orgaan of een gedeelte van het lichaam. De symptomen zijn: draaiingen, vermoeidheid, zwakte, bleek aangezicht en lippen, droge huid en haren en amenorrhee.

 

Bloedstagnatie

 Wanneer de bloedcirculatie belemmerd wordt, spreekt men van bloedstagnatie. De symptomen zijn dikwijls: scherpe en gefixeerde pijnen, zinderingen, dysfuncties of cysten. De pols is dikwijls hard of diep en gespannen, de lippen en de tong dikwijls blauwachtig of met blauwachtige plekken, de nagels blauwachtig en met verticale strepen.

 

“Koude”

 Er zijn twee categorieën “Koude”: Externe en Interne “Koude”.

Externe “Koude” is een van de perverse energieën. Gecombineerd met Wind veroorzaakt dit een verkoudheid of begin van griep. “Koude”-symptomen gecombineerd met Vocht veroorzaakt dikwijls reumatisch ontstekingen.

Interne “Koude” is dikwijls te wijten aan een leegte van Yang, terwijl de Yin relatief in exces is en zodoende overheersen “Koude” symptomen. Symptomen van leegte van Yang zijn: slapeloosheid, koude rillingen, spierpijnen, zwaktegevoel, diarree en maagpijn. De pols is dikwijls traag en gespannen, de tong dikwijls bleek en blauwachtig, de nagels ofwel bleek ofwel blauwachtig.

 

 “Vocht”

 Er zijn twee categorieën “Vocht”: Extern en Intern.

Intern “Vocht” komt veelvuldig voor en dikwijls in combinatie met Warmte of Koude, geeft dit Vocht-Warmte of Vocht-Koude. Symptomen zoals zwaartegevoel, oedeem of vochtretentie, opgezwollen buik, slijmen, knobbeltjes en zachte stoelgang getuigen van Intern “Vocht”. Personen met inwendig “Vocht” zijn dikwijls vermoeid en nemen gemakkelijk in gewicht toe. De pols is vlottend, de tong gezwollen met tandindrukken en er is een vettig beslag.

 

“Vocht-Warmte”

 Een combinatie van “Vocht” en “Warmte” veroorzaakt problemen zoals ontsteking, allergieën (vooral voedingsallergie), een hoog suikergehalte, zwaarlijvigheid en urinaire infecties. Symptomen zoals een zwaartegevoel, beklemming ter hoogte van de borst, slecht ruikende stoelgang, buikpijn, leucorrhee, eczema en geelachtige urine getuigen van Vocht-Warmte. De pols is dikwijls vlottend en rap, de tong dikwijls rood met een geelachtig, vettig beslag, de nagels dikwijls rood en de handen licht gezwollen met rode plekken.

 

“Leegte”

 Een toestand van een verminderde functie van een energie of van een functie van een orgaan. Bijvoorbeeld; een leegte van “Wei Qi” kan resulteren in een verminderde weerstand of een verkoudheid of griep. De pols is dikwijls zwak, diep en dun, de tong is dikwijls bleek en de nagels tevens bleek.

 

“Valse hitte”

 Dit is een conditie van leegte van Yin waarbij de Yang domineert en warmte veroorzaakt. Bijvoorbeeld; warmteopwellingen of nachtelijk zweten zijn over het algemeen te wijten aan valse hitte. De behandeling hiervan bestaat uit het voeden van de Yin en het klaren van de Hitte. De pols is dikwijls fijn en rap, de tong dikwijls rood met weinig beslag en de nagels dikwijls rood.

 

“Droogte”

 Er zijn twee categorieën van droogte: interne en externe.

De externe is een van de zes externe perverse energieën en dikwijls te wijten aan een droge omgeving. De interne droogte is dikwijls te wijten aan een leegte van Yin of Ying-Ye (lichaamsvloeistoffen), waarbij de Ying, die relatief in exces is, de lichaamsvloeistoffen opdroogt. De symptomen zijn dikwijls een droge huid en mond, dorst, constipatie en droge haren.

 

“Hart”

 Het concept in T.C.G. van het systeem “Hart” sluit het orgaan Hart in, doch tevens het circulatoir systeem. Dit is ook gebonden aan emoties, mentale functies, psychisme. De tong is de spiegel van het Hart, vooral de punt van de tong.

 

 “Nieren”

 Het systeem van de “Nieren” bestaat uit een breed spectrum van organen, waaronder het urinair en endocrien systeem. Het systeem van de “Nieren” is van dichtbij gekoppeld aan het beenderstelsel, de tanden, de hersenen, de wervelkolom en de oren. Het systeem van de “Nieren” controleert de anus, de ureter, het metabolisme van de vloeistoffen, de bevruchting en de groei.

 

“Lever”

 Het systeem van de “Lever” omvat het orgaan Lever en haar functies om het Bloed te stockeren en te zuiveren en de energie harmonisch te laten circuleren in alle meridianen. Van dichtbij gebonden aan emoties, is het systeem van de “Lever” ook gebonden aan pezen en ligamenten.

 

“Phlegm”

 In T.C.G. betekent de term “Phlegm” afgekoeld vocht welke zich overal in het lichaam opstapelt. Wanneer dit gecombineerd wordt met andere condities (bijv. stagnatie van Bloed), kan “Phlegm” massa’s of gezwellen vormen. De pols is over het algemeen vlottend of hard en de tong heeft een vettig beslag.

 

Qi

De “Qi” betekent zowel de vitale energie als de basis voor de materie in het lichaam. “Qi” ondersteunt de energie en verzekert de activiteit. Bijvoorbeeld, ondersteunt en behoudt de “Qi” van de Lever de functie van het systeem “Lever”. De “ Qi” moet voortdurend circuleren. Indien de harmonie in het lichaam verstoord is en de circulatie van de “Qi” vermindert, kunnen verscheidene pathologische toestanden zich voordoen zoals een leegte van “Qi”, stagnatie van “Qi”, “dalende “Qi”, stijgende “Qi” en rebellerende “Qi”.

 

Leegte van “Qi”

 De “Qi” kan leeg of uitgeput zijn door pre- of postnatale factoren. Symptomen zoals bleek aangezicht, algemene zwakte, een zwakke ademhaling, een zwakke stem of spontaan zweten kunnen zich voordoen. De pols is dikwijls zwak, zacht en fijn, de tong en de nagels zijn dikwijls bleek.

 

Stagnatie van “Qi”

 Wanneer de circulatie van de “Qi” verstoord is, dan volgt er stagnatie van “Qi”. Diverse types van “Qi” stagnatie veroorzaken verschillende symptomen. Bijvoorbeeld veroorzaakt stagnatie van Lever “Qi” in de ledematen dikwijls pijn en zinderingen in de uiteinden. Langdurige Lever “Qi” stagnatie kan depressie veroorzaken. Stagnatie van Maag “Qi” veroorzaakt dikwijls maagpijn en bloedingen.

 

Shen

 Het concept “Shen” in de Traditionele Chinese Geneeskunde wordt dikwijls uitgelegd als “psyche”. Doch dit is te eng, daar de “Shen” tevens de mentale kracht, het intellect, het spraakvermogen, het redeneringsvermogen omvat en zowel in verband staat met het bewuste als met het onbewuste. Het “Hart” is de zetel van de “Shen”. Wanneer de “Shen” leeg is, volgt dikwijls droefheid en depressie. Een gestoorde “Shen” veroorzaakt veelvuldig dromen, angstige dromen, gebrekkige concentratie en geheugen, onrust, angst en slapeloosheid. Therapeuten kunnen de kwaliteit van de “Shen” observeren in de klaarheid en uitstraling van de ogen.

 

Stagnatie

 De stagnatie is een algemene term die zowel de stagnatie van de “Qi” als de stagnatie van “Bloed” omvat en tevens een storing in de functies van een orgaan of van een orgaansysteem kan betekenen. Bijvoorbeeld betekent een stagnatie van de “Qi” van de Longen een onevenwicht of een verbreken van de functie van de Longen.

 

Versterken

 Versterken of voeden met het doel het evenwicht te herstellen.

 

Toxische hitte

 Indien de hitte te hevig wordt en in combinatie met toxines, ontstaat Toxische Hitte. Dit is wat gelijkaardig aan een zware infectie in de reguliere geneeskunde.                                       -

De symptomen zijn dikwijls: koorts, keelpijn, ontsteking, mentale onrust. De pols is vaak krachtig en rap, de tong rood en droog met barsten of rode plekken, een geelachtig tongbeslag en roodachtige nagels.

 

Wei Qi

 Wei Qi (ook genoemd de defensieve Qi), verdedigt het lichaam tegen externe perverse energieën en beschermt het lichaamsoppervlak. Wei Qi staat in relatie met het immuunsysteem.

 

Wind

 Er zijn twee soorten Wind: Externe en Interne. De externe Wind is een van de zes perverse energieën, die dikwijls tezamen voorkomt met een andere: Warmte, Koude, Vuur of Droogte en zodoende symptomen kan veroorzaken als: verkoudheid, griep, huidproblemen, aangezichtsparalyse enz…

De interne Wind ontwikkelt zich dikwijls bij condities van leegte van Yin en “Bloed”, vooral van de Yin van de “Lever”, welke dan symptomen kan veroorzaken zoals beven, paralysie, spasmen.

 

Yang

 Volgens de Traditionele Chinese Geneeskunde is het universum opgebouwd uit Yin en Yang. Yin en Yang moeten in harmonie zijn. Wanneer er onevenwicht is, ontstaat de ziekte. De Yang wordt dikwijls voorgesteld als de “zonzijde”, terwijl de Yin voorgesteld wordt als de “schaduwzijde”.

Volgende eigenschappen worden over het algemeen geassocieerd met Yang en Yin:

 

Yang                                                    Yin

Zon                                                      maan

Dag                                                     nacht

Warmte                                               koude

Functie                                                materie

Rood                                                    wit, blauw

 

Leegte van Yang

 Wanneer de Yang leeg is of zwak, is de Yin in exces. Symptomen zoals bleek aangezicht, koudegevoel, zwakte, gevoelige onderrug, zachte stoelgang komen voor. De pols is dikwijls diep, fijn, zwak en traag. De tong en de nagels zijn dikwijls bleek.

 

Yin

 Zie Yang.

 

De knopen van Yin of de gecongestioneerde Yin

 De congestie van Yin gebeurt wanner de Yin er niet in slaagt zich te harmoniseren met de Yang. Symptomen zoals stijfheid, spierspasmen, maagpijn en diarree kunnen verschijnen.

 

Leegte van Yin

 Dit is een conditie waarin de Yin uitgeput is en zwak en de Yang relatief in exces is. De leegte van Yin kan een exces van Warmte of van Vuur veroorzaken. Symptomen zoals rood aangezicht, vermoeidheid, warmteopwellingen, nachtelijk zweten, droge mond, vaginale droogte, oorsuizingen, vertigo, slapeloosheid, hartkloppingen komen voor. Personen met een leegte van Yin zijn vlug geprikkeld en angstig. De pols is dikwijls fijn en vlug, de tong dikwijls rood en het beslag fijn of geen beslag, de nagels dikwijls rood.